آشنایی با لامپ های UV

لامپهاي فرابنفش UV (Ultraviolet) كه معروف به لامپهاي جرميسيدال مي باشند در عمليات مختلف گندزدايي به كار گرفته مي شوند. حداكثر شدت تابش اين لامپها در سطح آنها قرار دارد و هرچند جذب نور بوسيله هوا اندك است اما غالباً از فاصله حدود 5 سانتي متري به بعد افت زيادي در شدت تابش لامپ ملاحظه مي شود. شدت تابش (I )   Intensity UV سرعتي است كه تحت آن ميكروارگانيسم ها غيرفعال مي شوند، لذا مشخص نمودن شدت در يك سيستم مهم است . دز مورد نياز اشعه براي انجام گندزدايي حاصلضرب شدت و زمان در معرض بودن ميكروب مي باشد، و معمولاً برحسب ميلي وات – ثانيه بر سانتي متر مربع بيان مي شود.  تاكنون چندين ماده شيميايي حساس نسبت به نور فرابنفش معرفي شده است .

مهمترين موادي كه تاكنون براي انجام اكتينومتري مناسب اعلام شده اند عبارتند از : فري اكسالات پتاسيم، فروسيانورپتاسيم، نيترات پتاسيم، يدورپتاسيم، موليبدات آمونيم، املاح اورانيم، پارافنيلن دي آمين نيـترات، رنگهاي فوتوترپيك و تعدادي از اسيدهاي آلي و هيدروكربن هاي كلرينه . مي توان گفت در سالهاي اخير معروف ترين مواد شيميايي استفاده شده جهت پرتوسنجي مخلوط يديد -يدات  Actinometer UV iodate-Iodide بوده است اين روش بر اساس فوتوليز يون يديد در حضور يون يدات قرار دارد. واكنش شيميايي كلي بصورت زير قابل نمايش است:

8I + IO3 + 3H2O  = 3(I3 ) + 6OH + 6H

بدين ترتيب بسته به شدت تابش UVC و مدت پرتوگيري، رنگ زرد آنيون تري يديد آشكار مي شود كه شدت رنگ آن در شرايط ثابت صرفاً به ميزان شدت تابش لامپ UV بستگي دارد و بدين ترتيب مي توان معياري صحيح براي پرتوسنجي بدست آورد.

جهت سنجش دوز مورد نياز پرتوتابي جهت مصارف مورد استفاده پرتوي فرابنفش در حذف آلاينده ها روش يديد -يدات مي تواند دوز مورد نياز براي اكسيداسيون آلاينده ها را مشخص نمايد متداول ترين نوع لامپ UV مورد استفاده در عمليات مختلف گندزدايي مي باشد . حدود نود درصد از تابش اين نوع لامپها در محدودة 260 -250 نانومتر قرار دارد كه موثرترين بخش تابش از طيف UV  براي ميكروب كشي محسوب مي شود. نوع جديدتري از اين لامپ ها موسوم به كم فشار – پر بازده LPHO (output-high pressure-Low) نيز وارد بازار شده است كه حدود سه برابر لامپ LP معادل (يعني با وات برابر) قدرتمند هستند و به بيان ديگر تعداد مورد نياز لامپ درگندزدايي به يك سوم قابل تقليل است. به هرترتيب، لامپهاي سنتي LP همانطور كه ذكر شد رواج خود را بويژه درگندزدايي هوا از دست نداده اند.