کنترل کیفیت دستگاه سدیمان آنالایزر

کنترل کیفیت دستگاه سدیمان آنالایزر

بررسی دقت دستگاه
بررسی صحت دستگاه

در دستگاههای پیشرفته سدیمان ریدر خوانش سدیمان بر اساس سنجش سطح رسوب گلبولهای قرمز با اشعه مادون قرمز می باشد. دمای مرجع جهت اندازه گیری سدیمان 18درجه سانتیگراد است.پیش از آغاز روند بررسی می بایست از مناسب بودن لوله های دستگاه (از نظر اندازه، حجم و ثابت ماندن لوله ها در جایگاه نمونه در دستگاه) و داشتن ضد انعقاد مناسب (سیترات سدیم 3.2 % و درستی نسبت ضد انعقاد موجود در لوله ها و صحت نمونه گیری، اطمینان حاصل نمود.

برای ارزیابی دقت دستگاه سدیمان آنالایزر که ماهانه یکبار انجام می شود، از یک بیمار 10 نمونه ESR تهیه با استفاده از دستگاه به دو صورت درون کانال ( ارزیابی یک نمونه در یک کانال خاص به طور متوالی ) و بین کانال ( ارزیابی یک نمونه در چندین کانال متفاوت ) قرائت نمائید و از نتایج بدست آمده SD و CV بگیرید و با CV مجاز (به طور متوسط برابر 1SD ) مقایسه نمائید . اگر %CV هاي بدست آمده كمتر يا معادل عدم دقت مجاز آزمايشگاه براي آزمايش ESR يا ادعاي سازنده مندرج در دستورالعمل دستگاه بود ، تکرار پذيري دستگاه مناسب تلقي می گردد .

برای ارزیابی صحت دستگاه سدیمان آنالایزر که هفته ایی یکبار انجام می شود، از دو روش می توانید استفاده نمائید :

1– روش Westergreen با استفاده از نمونه های CBC با EDTA ولی در این روش باید مقدار Hct بر روی 35% تنظیم شود و برای ارزیابی از جدول استاندارد ICSH یا International Council for Standardization in Haematology (ICSH) استفاده می شود.

با استفاده از فرمول زیر مقدار سیترات سدیم و یا سرم فیزیولوژی اضافه شده را محاسبه می نمایند

2– روش Modified Westergreen یا وسترگرین اصلاح شده که روش معمول با سیترات سدیم و به نسبت 4 به 1 و در نهایت از ازمون T-test استفاده و تفسیر می شود .

پيپتها ي مخصوص آزمايش سديمان بايد:

– بي رنگ و مدور باشند.

– 200 ميلي متر طول داشته باشند و از صفر تا 200 به فاصله هاي يك ميلي متري تقسيم شده باشد.

– قطر پي پت ها كمتر از 55/2 ميلي متر نباشد.

– عاري از هرگونه ترك خوردگي و شکستگي باشند و هيچگونه نشتي ( Leakage ) نداشته باشند.

و برای ارزیابی صحت از دو روش CLSI و ICSH می توانید استفاده کنید و ساده ترین آن استفاده از روش CLSI است که اندازه گیری نمونه ها به روش دستی و دستگاهی و مقایسه آنها با استفاده از آزمون T و Regression است.

برای ارزیابی صحت ESR آنالایزر به روش ICSH International Council of standardization of haematology به روش زیر عمل می شود:

از 40 فرد با سدیمان بین mm/h 15 -105را انتخاب کرده و از هر شخص دو سری نمونه سدیمان به شرح زیر جمع آوری می کنیم : یکسری برای اندازه گیری با دستگاه سدیمان ریدر، داخل لوله های مخصوص دستگاه که حاوی سیترات سدیم %3.2 میباشد. ( رقت 1 به 4)- یک سری داخل لوله EDTAدار برای روش مرجع ( همانند نمونه CBC ). اختلاف بین ESR اندازه گیری شده با دستگاه و ESR به روش مرجع به واسطه رقیق شدن نمونه برای روش مرجع است و دستکاری که در روش مرجع بر روی نمونه ایجاد می شود که حتما باید هماتوکریت به کمتر از 35% برسد ولی در روش دستگاهی هماتوکریت معمولا بالاتر است،

نوسان در محدوده اندازه گیری شده با دستگاه نیز بر اساس هماتوکریت های مختلف بدست آمده است هر چند مقدار هماتوکریت در روش مرجع در 35% ثابت می شود ولی مقدار اندازه گیری دستگاه در نمونه هایی با هماتوکریت مختلف می تواند این محدوده را ایجاد نماید .مثلا اگر دو نمونه با هماتوکریت 40 و 50 داشته باشیم با تنظیم مقدار هماتوکریت در سطح 35% اگر مقدار ESR روش مرجع برای هر دو 32 باشد می توانند مقادیر دستگاهی متفاوتی داشته باشند .ولی اختلاف در رفرنس اینتروال به روش دستی و دستگاهی وجود ندارد .

تعیین رفرنس اینتروال برای ESR

به طور ساده می توان با استفاده از فرمول فوق مقدار رفرنس اینتروال ESR را بدست آورد.

نکته :
در مقایسه دو روش اندازه گیری ESR با استفاده از نمونه های سیترات 3.2% و نمونه های CBC با استفاده از ضدانعقاد EDTA برای ارزیابی همبستگی دو روش می توانید در آزمایشگاه از بیمارانی که آزمایش ESR و CBC همزمان دارند به هر دو روش آزمایش انجام شود و با استفاده از Regression و یا T-test مقدار همبستگی دو روش را ارزیابی کنید .مطالعات متعددي در مورد اين مسئله صورت گرفته است و نتايج مختلفي نيز طي اين مطالعات بدست آمده است. برخي از اين مطالعات سيترات سديم و برخي ديگر EDTA را به عنوان ماده ضدانعقاد مناسب جهت اندازه گيري ESR معرفي كرده اند Belin و همكارانش مقايسه اي بين ميزان ESRهاي بدست آمده از روشهاي Westergren Classic و Westergren Modified و استفاده از خون حاوي EDTA بدون رقيق كننده ( نمونه CBC ) انجام دادند و به اين نتيجه رسيدند كه بهترين و مطمئن ترين نتيجه مربوط به همان دو روش كلاسيك و اصلاح شده وسترگرين بوده و استفاده از خون حاوي EDTA بدون رقيق كننده براي اندازه گيري ESR نتايج قابل قبولي ندارد.
در مقایسه این دو روش در محدوده های طبیعی و افراد بزرگسال و آزمایش یکساعته اختلاف معنی دار نیست ولی در موارد آنمی و کودکان و نیز مقادیر 2 ساعته و بالاتر اختلاف دو روش معنی دار است .

توجه : دو روش اندازه گیری ESR و مقایسه روش ها وجود دارد :

1– روش دستگاهی با ضدانعقاد 3.2% (Westergren )

2– روش دستی یا مرجع که نمونه ها با استفاده از ضد انعقاد EDTA و مانند نمونه CBC گرفته می شود و میزان Hct در محدوده کمتر از 35% تنظیم می شود ( Modified Westergren )

برای مقایسه دستی و دستگاهی اگر از روش EDTA استفاده می کنید باید مقدار Hct روی 35% تنظیم شود و سپس با استفاده از جدول استاندارد همبستگی دو مقدار بررسی شود .

برای اصلاح ESR زمانی مقدار Hct پائین باشد فرمول و گراف های متعددی در مراجع مختلف برای اصلاح این تست ارائه شده است .